de functie van je botten en gewrichten bij fitness
Het menselijke bewegingssysteem bestaat uit het skelet, spierstelsel en zenuwstelsel. Een combinatie van deze drie zorgt ervoor dat beweging mogelijk is en alle drie de systemen moeten samen werken om beweging te kunnen produceren. Wanneer er bijvoorbeeld door een ziekte of blessure een systeem wat minder werkt dan zal dit van invloed zijn op het bewegingspatroon. In dit stuk wordt het skelet van de mens even onder de loep genomen en de onlosmakelijke rol bij sport en fitness.
Functie van het skelet
Het skelet zorgt voor ondersteuning en bescherming van talloze organen. Zo beschermt de schedel de hersenen en de ribben het hart en de longen. In sommige delen van de botten vindt er ook de bloedcel productie plaats (hemopoiesis) en er wordt calcium en fosfor in botten opgeslagen. Een andere grote functie van het skelet is dat het de aanhechtingsplaatsen voor de spieren zijn.
Het skelet is opgebouwd uit twee divisies.
Axiale Skelet
Het axiale skelet bestaat uit de schedel, ribbenkast en de wervelkolom en deze bestaan samen ongeveer uit 80 beenderen.
Appendiculaire Skelet
Het Appendiculaire Skelet bestaat uit de bovenste en onderste extremiteiten, zoals de armen, benen, de schoudergordel en de bekkengordel en deze bestaan samen uit ongeveer 126 verschillende beenderen.
Alle botten samen maken ongeveer 300 gewrichten in het menselijk lichaam.
Soorten botten
Beenderen vernieuwen zich continu, zo worden oudere delen van botten afgebroken en een nieuwe laag wordt aangelegd om het oudere deel te vervangen. Tijdens je jeugd worden er betrekkelijk sneller nieuwere botweefsels aangelegd dan dat oude botweefsels vervangen worden. Dit lijdt er toe dat beenderen groter, dikker en zwaarder worden. Helaas verandert dit proces al wanneer we rond ons dertigste levensjaar zitten.
Vanaf je dertigste wordt er sneller botweefsel afgebroken dan dat er nieuw botweefsel wordt opgebouwd. Gelukkig is het mogelijk om door middel van weerstandstraining dit proces tegen te gaan. Training zorgt er namelijk voor dat de pezen van de spieren aan de botten trekken wat zorgt voor extra stress op de beenderen, waardoor groei en herstel wordt bevorderd.
Er zijn verschillende soorten botten:
- Lange beenderen: Bijvoorbeeld het opperarmbeen (Humerus).
- Korte beenderen: Bijvoorbeeld de handwortelbeentjes (Carpals).
- Platte beenderen: Bijvoorbeeld het schouderblad (Scapulae).
- Onregelmatige beenderen: Bijvoorbeeld de wervels (Vertebrae).
- Sesambeenderen: Bijvoorbeeld de knieschijf (Patella).
Op veel botten zijn depressies en uitsteeksels te vinden en dit zijn ideale aanhechtplaatsen voor spieren, pezen en banden.
De wervelkolom bestaat uit:
7 nekwervels (Cervical)
12 borstwervels (Thoracic)
5 lendenwervels (Lumbar)
Heiligbeen bestaat uit 5 kleine wervels (Sacrum)
Staartbeen bestaat meestal uit 4 kleine vergroeide staartwervels (Coccyx)
Soorten gewrichten
Er zijn heel veel verschillende gewrichten in het lichaam. Een gewricht is een plek waar een bot samen komt met een ander bot. Gewrichten worden geclassificeerd door zowel hun structuur als functie. Veel gewrichten zijn erg mobiel andere zijn dat niet. Er is een verband tussen de mobiliteit en de stevigheid van gewrichten. Een heel mobiel gewricht is zwakker dan een gewricht dat weinig vrijheid heeft om te bewegen. Het schoudergewricht is het meest beweeglijke gewricht in het menselijk lichaam. Daarmee is hij dus ook niet erg stabiel, wat bij veel mensen nog wel eens kan leiden tot blessures of soms zelfs dat de schouder uit de kom schiet.
Er zijn verschillende soorten gewrichten een paar voorbeelden hiervan zijn:
Scharniergewricht: Elleboog (Hinge joint)
Rolgewricht: Ellepijp en spaakbeen die over elkaar rollen wanneer je de onderarm draait.
Zadelgewricht: Duim en middenhandsbeentje samen.
Kogelgewricht: Schouder (ball and socket joint)
Banden zijn vezelige bindweefsels die beenderen aan beenderen verbinden. Deze zorgen voor een statische en dynamische stabiliteit en zorgen ervoor dat het zenuwstelsel de positie en de druk van de banden kan voelen. Banden hebben bijna geen of slechts een kleine bloedvoorziening en daarom zijn deze niet goed instaat zich te herstellen na een scheuring. Vaak moet dit dan ook door middel van een operatie weer in orde worden gemaakt.
Concluderend is het goed om te onthouden dat botten uit levende weefsels bestaan. Rond ongeveer ons dertigste levensjaar wordt de piek van onze botmassa bereikt. Hierna wordt er minder botweefsel aangemaakt dan dat er wordt afgebroken. De stevigheid van botten kan beter behouden blijven door middel van weerstandsoefeningen te doen. Vooral voor vrouwen is dit erg belangrijk, want vrouwen hebben kleinere en minder sterke botten dan mannen en daarnaast gaat het afbraakproces tijdens de overgang nog even wat sneller.
Osteoporose is een ouderdomsziekte waarin de botdichtheid langzaam afneemt en hierdoor worden botten steeds brozer. Hoewel osteoporose een natuurlijke vorm van slijtage is kan het wel erg lastig zijn, omdat de kans op botbreuken groter wordt.
Tips voor het behouden van sterke en gezonde botten zijn:
- Goed en gevarieerd eten met inname van voldoende calcium.
- Inname van voldoende vitamine D (zonlicht).
- Door voldoende te bewegen en sporten kunnen botten langer sterk blijven.